بدبینی چیست ؟ چگونه می توانیم از بدبینی فرار کنیم؟
بدبینی تداعی کننده نیمه خالی لیوان است:
بدبینی چیست موضوعی است که قرار است در این مقاله در مورد آن صحبت کنیم و راه های مقابله با آن را نیز یاد بگیریم. هر زمان با واژه خوشبینی و بدبینی مواجه می‌شویم مثال معروف نیمه پر و نیمه خالی لیوان در ذهنمان تداعی می‌شود یعنی افراد بدبین را افرادی می‌دانیم که اغلب به نیمه خالی لیوان توجه دارند.
اما نیمه خالی لیوان استعاره از چیست و افراد بدبین چه ویژگی هایی دارند؟ علت بدبینی چیست و چطور می‌توانیم آن را کاهش دهیم؟
بدبینی به نوعی داشتن نگرش منفی نسبت به جنبه‌های مختلف زندگی است. البته همه افراد در زندگی خود و در شرایط متفاوت ممکن است نگرش منفی را تجربه کنند، پس آیا می‌توان گفت هر کس نگرش منفی را تجربه کرد بدبین است؟
در واقع بدبینی و خوشبینی دو صفت کاملاً مجزا نیستند بلکه این‌ها دو سر یک طیف را شامل می‌شوند، یعنی هر چه افراد ویژگی های زیر را بیشتر داشته باشند به انتهای محور بدبینی نزدیک ترند:
- به نقاط منفی خود و دیگران توجه کنند
- خطرات هر چیزی را بیش از منافع آن بدانند
- توانایی های خود را در غلبه بر چالش ها دست کم بگیرند
- از تغییر وضع موجود در جهت بهبود آن ناامید تر باشند
بنابراین درست است که زندگی هر فردی مجموعه ای از نگرش‌‌های مثبت و منفی است اما در برخی افراد یکی از این نگرش‌ها بر دیگری غلبه می‌کند.
چه عواملی باعث ایجاد بدبینی می‌شود؟
- ژنتیک: بدبینی یکی از ویژگی‌هاییست که نقش ژنتیک در انتقال آن بسیار پررنگ است یعنی ما بخشی از میزان بدبینی یا خوشبینی خود را از والدینمان به ارث برده‌ایم.
- تربیت خانواده: شیوه‌ی تعامل اعضای خانواده و نوع نگاه والدین به رویداد‌ها و مسایل می‌تواند در شکل‌گیری نگرش فرزندان بر وقایع و چالش‌های زندگی تأثیر بگذارد.
- تجربیات گذشته: شکست‌ها و ناکامی‌های پی‌در پی می‌تواند این باور را در ذهن ما تقویت کند که نتیجه تمام تلاش‌های ما به شکست منجر خواهد شد و کنترلی بر تغییر زندگی خود نداریم. به عبارت دیگر شکست‌های متعدد می‌تواند ما رو دچار درماندگی آموخته شده کند.
- عوامل اجتماعی و محیطی: عوامل اجتماعی و محیطی نیز تا حد بسیار زیادی می تواند در بدبینی افراد و یا خوشبینی آنها موثر باشد.
- سبک توضیحی یا تفکر افراد: افراد در مواجه با رویداد‌های زندگی تفسیرهای متفاوتی از این رویداد‌ها دارند. افراد بدبین در هر رویداد و موقعیت نقاط منفی را برجسته می‌کنند و مثبت‌ها رو کوچک می‌شمرند و این دقیقا برعکس افراد خوشبین است که توجه‌شان بیشتر بر مثبت‌ها معطوف است.
اگر به افراد بدبین بگوییم شما بدبین هستید احتمالاً پاسخ می‌دهند که ما واقع‌بین هستیم و واقعیت‌ها را می‌بینیم.
چه چیزی باعث می‌شود افراد بدبین از بدبینی خود راضی باشند و حتی آن را واقع‌بینی بدانند؟
حال که تقریبا آموختیم بدبینی چیست بهتر است کمی در باره افراد بدبین صحبت کنیم. بدبینی همیشه هم بد نیست. افراد بدبین بهتر و سریعتر از سایر افراد می‌توانند خطرات یک موقعیت را پیش‌بینی کنند و در نتیجه می‌توانند از آن جلوگیری کنند. همچنین این افراد در بحران‌ها، آمادگی ذهنی، احساسی و عملی بیشتری دارند چون مشکلات را پیش‌بینی کرده بودند.
هلن کلر: تاکنون هیچ انسان بدبینی اسرار ستارگان را کشف نکرده و با کشتی به جست‌و جوی سرزمین‌های کشف نشده نرفته و دریچه جدیدی را به روی انسان نگشوده است.
بدبینی با وجود مزایایی که دارد برخی فرصت‌ها را از ما می‌گیرد. غرق شدن در افکار منفی موجب افسردگی و اضطراب، ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، انزوا و کاهش رفاه و پیشرفت می‌شود. همچنین با مهارت‌های مقابله‌ای و رضایت از زندگی کمتر در ارتباط است.
از سوی دیگر خوشبینی افراطی نیز ما را از واقعیت جدا می‌کند و بدون در نظر گرفتن عواقب منفی احتمالی تصمیمات یا موقعیت‌ها می‌تواند پیامدهای منفی برای ما در پی داشته باشد.
چطور می‌توان در عین خوشبینی از مزایای بدبین بدون استفاده کرد؟
- امید به بهترین‌ها و برنامه‌ریزی برای بدترین‌ها:
- خطرات احتمالی را پیش‌بینی کنید و برای آنها آمادگی داشته باشید اما به پایان کار امیدوار باشید و امیدوارانه و خوش‌بینانه آن را دنبال کنید.
- تمرین‌های ذهن‌آگاهی برای مقابله با بدبینی
- به جای غرق شدن در گذشته و آینده، بودن در اینجا و اکنون را تمرین کنید. حواستان را بر لحظه حال و آنچه مشغول انجامش هستید معطوف کنید.
- بر چالش غلبه کنید:
- افراد بدبین تصور می‌کنند چالش‌ها بیش از توانایی آن‌هاست و اگر بخواهند بر آنها غلبه کنند شکست می‌خورند. شاید یک لقمه بزرگ راه گلویمان را ببندد اما می‌توانیم آن را به لقمه‌های کوچک تر تقسیم کنیم. بنابراین می‌توانید چالش‌ها را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید و برای انجام بخش‌ها جدول زمانی واقع‌بینانه تهیه کنید. در این حالت بعد از انجام هر بخش طعم پیروزی را می چشید.
- خودگویی‌های منفی را متوقف کنید:
- ممکن است در گذشته چندین بار شکست خورده باشید و تجربه‌های منفی فراوانی داشته باشید اما این همه تجربه‌های شما نیست. قطعا استثنا مثبتی هم بوده است. کلمه‌هایی مثل همیشه و هرگز، شکست و عدم توانایی را به کل تجربه‌های شما تعمیم می‌دهد. بنابراین از این پس هر بار در ذهن خود جمله‌هایی مثل “من همیشه شکست می‌خورم و من هرگز نمی‌توانم” را شنیدید یک بار دیگر این جمله‌ها را مورد بازبینی قرار دهید.
- با افراد خوشبین‌تر از خودتان معاشرت کنید و از افراد بدبین دوری کنید:
- ممکن است بارها کاری را در ذهن خود مرور کنید تمام نکات مثبت و منفی آن را در نظر گرفته باشید و بعد از مدتی دودلی بخواهید بدبینی را کنار بگذارید و آن کار را شروع کنید. اگر اطرافیان شما نیز افراد بدبینی باشند بعد از گفتن تصمیمیتان آن را ایده‌ای بی‌مصرف می‌دانند و با برجسته‌کردن نقاط منفی آن کار، شما را منصرف می‌کنند اما اطرافیان خوشبین‌تر شما را به انجام آن تشویق می‌کنند.
همراه فرهیخته سبزنگری: مقاله بدبینی چیست تنها یکی از مجموعه مقالات آموزشی روانشناسی در سایت روانشناسی سبزنگری است که به صورت رایگان منتشر می شود. پیشنهاد می کنیم دیگر آموزش های روانشانسی را نیز بخوانید. برای اینکار کافیست در منو اصلی وارد بخش مقالات آموزشی شوید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.